Hinthamerstraat 18, foto datering 15 februari 1937
(bron: erfgoedshertogenbosch.nl)
Hinthamerstraat 18
‘s-Hertogenbosch
Een rijksmonument
Hinthamerstraat 18 te 's-Hertogenbosch betreft een bijzonder middeleeuws hoekpand aan de Hinthamerstraat en Gasthuisstraat. Op basis van de actuele informatie dateren de oudste onderdelen van het huis van tijdens de wederopbouw na de stadsbrand van 1419. Het huis heeft enorme afmetingen dat niet onder doet voor de zogenoemde stadskastelen aan de Markt. Het heeft een kelder, begane grond, twee verdiepingen en een zolderverdieping. Het pand heeft een indeling in een voor- en achterhuis, gescheiden door een brandmuur. Het oorspronkelijke voorhuis heeft een zaalruimte van vier balkvakken. Dit is voor middeleeuwse begrippen enorm. Het pand heeft een balklaag bestaande uit moer- en kinderbinten die voorzien waren van sleutelstukken en natuurstenen consoles. Van deze consoles resteren er in elk geval nog twee. De sleutelstukken hebben een peerkraal, een profilering die vanaf de 15de eeuw tot het midden van de 16de eeuw werd toegepast. Onder het asymmetrisch zadeldak is een zeldzame kapconstructie aanwezig uit circa 1525. Niet voor niets is dit pand aangewezen als rijksmonument.
Realisatie winkelpui
Het pand wordt momenteel getransformeerd naar een combinatie van winkel (begane grond) en 6 appartementen verspreid over de drie bovenliggende verdiepingen. Voor realisatie van een nieuwe winkelpui deed de afdeling Erfgoed van de gemeente ’s-Hertogenbosch onderzoek. Archieffoto’s en archieftekeningen uit het begin van de twintigste eeuw, toonden de mogelijkheid van drie in het metselwerk verborgen bijzondere gietijzeren kolommen. Op een archieffoto uit 1937 zijn de kolommen goed zichtbaar. Op dat moment was Albert Heijn de gebruiker van dit pand.
Verbouwingstekeningen uit 1920 (blauw) en 1937 waarop de drie gietijzeren kolommen zichtbaar zijn
Historische vondst
Ontmantelingswerkzaamheden ter plaatse bevestigden al snel het vermoeden. Drie gedecoreerde gietijzeren kolommen, deels te zien op de foto uit 1937 van maar liefst vier meter hoog zijn aangetroffen in het metselwerk. Een unieke vondst! Niet alleen vanwege de enorme hoogte en gewicht wat ze dragen. Maar ook vanwege hun schoonheid. De kolommen hebben verschillende decoraties, waarbij de acanthusbladeren op ooghoogte het meest in het oog springen. De bovenzijde is onder andere versierd met een composietkapiteel (een combinatie van voluten en bladmotieven) en ronde zuilvormige delen met cannelures (ronde uithollingen), met daaraan consoles die de bovenliggende puibalk dragen.
Detailfoto gietijzeren kolom met acanthusbladeren.
De kolommen zijn onderdeel van een eerdere winkelpui uit het einde van de negentiende eeuw. Als gevolg van een verbouwing is de winkel in 1920 gewijzigd, waarbij onder andere de toegang voor de bovenliggende woning(en) is verplaatst van de Hinthamerstraat naar de Gasthuisstraat. Het belang van de etalage aan het begin van de twintigste eeuw spreekt uit dit gevelontwerp, waarbij drie grote etalageruiten de waren tonen aan voorbijlopend publiek. Ook wordt er optimaal gebruik gemaakt van de positie op de hoek van de Hinthamerstraat en de Gasthuisstraat door de winkelpui naar beide straten te richten.
“Als monumenten adviseur van de Gemeente 's-Hertogenbosch hoop je altijd op een dergelijke vondst. Dat de kolommen nog aanwezig zijn, was echt een verrassing voor ons allemaal. Het geeft het pand wat extra’s, of je in de tijd terug bent. Dit pand is zo rijk aan verborgen schatten en één daarvan kan iedereen nu zien.”
Diane van der HeijdenMonumenten adviseur van de Gemeente 's-Hertogenbosch
Plantekening reconstructie winkelpui
Voorgevel in ere hersteld
In samenspraak met de afdeling Erfgoed van de gemeente ’s-Hertogenbosch en erfgoedarchitect Huib Koman uit Vught heeft Penta Capital besloten de gevel uit 1920 op gepaste wijze terug te brengen. Op basis van het archiefmateriaal en onderzoek ter plaatse heeft de architect geïnventariseerd waar de kwaliteiten van de oorspronkelijk winkelpui liggen en op welke wijze deze in ere zijn te herstellen. Hierbij is voor het constructiegedeelte nauw samengewerkt met constructeur Frans Cox van adviesburo CK2 uit Bladel. Daarnaast is er aandacht voor het inpassen van hedendaagse vereisten zoals een goed toegankelijke winkelruimte en beperking van het energieverbruik.
De nieuwe winkelpui krijgt opnieuw grote etalageruiten en brengen de lichtvoetige uitstraling van de straathoek terug, waardoor de bijzondere gietijzeren kolommen weer volop tot hun recht komen en van alle zijden te kijken en bewonderen zijn.
Behoud historisch erfgoed
Verder zijn inpandig waar mogelijk karakteristieke kenmerken van het object ofwel in ere hersteld danwel behouden, inclusief bestaande trappen, de ton- en insteekgewelven in de kelder, historische stucplafonds voorzien van sierlijsten, enkele historische paneeldeuren, alsmede de historisch houten vloeren en spanbinten op de zolderverdieping.
Opdrachtgever: Penta Capital B.V., Oirschot
Architect: architectenbureau Huib Koman, Vught
Constructie: adviesburo CK2, Bladel
Penta Capital B.V. is een vastgoedontwikkelaar die zich met name richt op het ontwikkelen van residentieel vastgoed, waarbij een voorliefde voor historische objecten aan de dag wordt gelegd. Inspiratie wordt gehaald uit het in volle glorie herstellen of renoveren van historische en authentieke elementen. Ons doel is om betaalbare en comfortabele woningen te creëren waarin men de oude charme van het pand en de locatie ervaart.
Penta Capital B.V.
Zilverzand 12
5689 AD, Oirschot
E info@pentacapital.nl
Architectenbureau Huib Koman is gespecialiseerd in het onderzoeken, ontwerpen en begeleiden van transformatie, renovatie en restauratieprojecten. Aandacht voor het bestaande object zijn hierbij leidend. Nieuwe wensen worden op creatieve en passende wijze samengevoegd met het doel de oorspronkelijke kwaliteiten te versterken en onze gebouwen met ons mee te laten groeien.
Architectenbureau Huib Koman
Hoornwerk 49, Vught
E info@abhk.nl
M 06 57 58 36 37
Adviesburo CK2 is een vooruitstrevend ingenieursbureau met voldoende kennis en ervaring, wat essentieel is bij renovatie gezien de diverse bouwmethodieken die er door de jaren heen zijn toegepast. Wij zijn ervaringsdeskundige in ontwerp en detaillering van complexe bestaande constructies en monumentale panden. In samenspraak met opdrachtgever en andere ontwerppartners (zoals architecten en installateurs) zorgen wij voor een gedegen voorbereiding en uitwerking.
Adviesburo CK2
Mastbos 15, Bladel
E info@adviesburoCK2.com
T 0497-381218